ЖАҚСЫ КӨҢІЛ-КҮЙ – ЖАН ШУАҒЫ

          Бұл мақалада жақсы көңіл-күйдің адамның жан-дүниесіне және денсаулығына тигізетін оң әсері қарастырылады. Жақсы көңіл-күй – адамның ішкі үйлесімін сақтауға және өмірге деген құштарлығын арттыруға ықпал ететін маңызды фактор. Автор адамның психологиялық тұрақтылығын сақтау мен бақытты өмір сүру үшін көңіл-күйдің шешуші рөл атқаратынын атап өтеді. Мақалада көңіл-күйдің әлеуметтік қарым-қатынастарды нығайтудағы, шығармашылық қабілеттерді дамытудағы және жалпы өмір сапасын жақсартудағы маңызы талқыланады. Сонымен қатар, адамның рухани тепе-теңдігін сақтау үшін жақсы көңіл-күйді қалыптастырудың түрлі әдістері ұсынылады. Нақыл сөздер мен мысалдарға сүйене отырып, автор адам өміріндегі бақыт пен үйлесімділікті сақтау үшін көтеріңкі көңілдің қажет екенін көрсетеді. Мақала өмірдің қиындықтарына оң көзқараспен қараудың маңыздылығын да баса айтады.

Түйін сөздер: көңіл-күй, жан шуағы, рухани тепе-теңдік, өмір сапасы, денсаулық, бақыт, шығармашылық.

           Адамның өмір сүру сапасын арттырып, оның рухани әлемін байытатын құндылықтардың бірі – жақсы көңіл-күй. Ол адамға ішкі үйлесімділік сыйлап, қиындықтарды жеңіл еңсеруге мүмкіндік береді. Жақсы көңіл-күй адамның денсаулығына, қарым-қатынасына және шығармашылық қабілетіне оң ықпал етеді. Бұл мақалада жақсы көңіл-күйдің маңызы, оны қалыптастыру жолдары және оның адамның жалпы өміріне тигізетін әсері туралы баяндалады.

        Жақсы көңіл-күй адамның физикалық және психологиялық денсаулығына тікелей әсер етеді. Медициналық зерттеулердің нәтижелері көңіл-күйі көтеріңкі адамдардың иммундық жүйесі тұрақты болып, түрлі ауруларға қарсы тұру қабілеті жоғары екенін көрсеткен. Жиі көңіл-күйдің төмен болуы, керісінше, стресс гормондарының бөлінуін күшейтіп, адамның ағзасына зиян келтіреді. Мысалы, ұзақ уақыт бойы күйзеліске ұшыраған адамда қан қысымы жоғарылап, жүрек ауруларының пайда болу қаупі артады.Қазақтың “Көңілді жүрсең, 100 жасарсың” деген нақыл сөзі адамның психологиялық жағдайының денсаулығына тигізетін әсерін ерекше көрсетеді. Адамның ішкі жан-дүниесі тыныш болса, оның физикалық денсаулығы да жақсара түседі. Мысалы, спортпен айналысу немесе табиғат аясында серуендеу көңіл-күйді көтеріп, денсаулықты нығайтады.

          Жақсы көңіл-күй адамның әлеуметтік өмірінде де маңызды рөл атқарады. Көңіл-күйі көтеріңкі адамдар басқалармен оңай тіл табысып, сенімді қарым-қатынас орната алады. Мұндай адамдардың жанында жүргенде басқалар да өздерін жайлы сезінеді. Керісінше, көңіл-күйі төмен адаммен қарым-қатынас жасау қиынға соғып, басқаларға да жағымсыз әсер етуі мүмкін.Мысалы, жұмыс орнында әріптестер арасында көтеріңкі көңіл-күй қалыптастыру – команданың өнімділігін арттырудың тиімді жолдарының бірі. Бір-біріне қолдау көрсетіп, жағымды эмоция сыйлайтын ұжымда қызметкерлердің ынтасы артып, жұмыстың сапасы жақсарады. Бұл тұрғыда қазақтың “Көңілсізден күлкі шықпас” деген даналығы ерекше маңызға ие.Отбасыда да жақсы көңіл-күй берік қарым-қатынас орнатудың негізі болып табылады. Балалар мен ата-аналардың бір-бірімен жылы сөйлесуі, ортақ істерге бірге араласуы – отбасының рухани тұрақтылығын сақтауға ықпал етеді. Мысалы, бірлесіп кешкі ас дайындау немесе отбасылық ойындар ұйымдастыру – қарым-қатынасты нығайтып қана қоймай, жағымды эмоциялар сыйлайды.

        Шығармашылық адамдардың өмірінде жақсы көңіл-күйдің рөлі ерекше. Көңіл-күйі көтеріңкі болғанда адамның ойлау қабілеті жақсарып, жаңа идеялар туындайды. Мысалы, белгілі ақындар мен суретшілер өз шығармаларында көңіл-күйді бейнелеп, оны өзгелерге жеткізе білген. Абай Құнанбайұлының табиғат туралы өлеңдері адамға әсемдік пен шаттық сезімін сыйлап, оның шығармашылық рухын көрсетеді.Шығармашылықты дамыту үшін көтеріңкі көңіл-күйді қалыптастыру маңызды. Мысалы, мектепте өнерге баулу сабақтарында оқушылардың көңіл-күйін жақсарту олардың шығармашылық қабілетін дамытуға септігін тигізеді. Мұғалімдер оқушыларды мадақтап, олардың жетістіктерін атап өтсе, бұл олардың ынтасын арттырады.

        Жақсы көңіл-күйді қалыптастыру үшін қарапайым, бірақ тиімді әдістерді қолдануға болады. Ең алдымен, физикалық белсенділік – көңіл-күйді жақсартудың негізгі құралдарының бірі. Спортпен шұғылдану немесе табиғатта серуендеу арқылы адам денесіндегі эндорфиндер бөлініп, көңіл-күй жақсарады. Мысалы, күнделікті таңертеңгілік жаттығулар адамды сергітіп, күні бойы көңіл-күйді көтеріңкі ұстайды.Сонымен қатар, музыка тыңдау, хоббимен айналысу немесе достармен уақыт өткізу де жақсы көңіл-күйді қалыптастырады. Әсіресе, сүйікті әндерді тыңдау адамның эмоционалдық жағдайын жақсартып, оны тыныштандырады. Мысалы, халық әндері адамның рухын көтеріп, оның бойына шаттық пен жігер береді.Жақсы көңіл-күйді сақтау үшін өмірге оң көзқараспен қарау маңызды. Қазақ халқының “Бәрі жақсы болады” деген ұстанымы адамға кез келген қиындықтарды еңсеруге көмектеседі. Оптимизм адамның көңіл-күйін тұрақты сақтап, оның алға жылжуына ықпал етеді.

          Жақсы көңіл-күй тек жеке адамның емес, тұтас қоғамның да дамуына оң әсер етеді. Қоғамда жағымды атмосфера қалыптасқан кезде адамдардың өмір сүру деңгейі жоғарылап, олардың бір-біріне деген сенімі артады. Мұндай қоғамда адамдар бірлесіп жұмыс істеп, ортақ мақсаттарға қол жеткізе алады.Мысалы, қоғамдық шараларда адамдардың көтеріңкі көңіл-күйі олардың ынтымақтастығын арттырады. Бұл әсіресе қайырымдылық акциялары кезінде байқалады. Жылы сөздер мен жағымды қарым-қатынас адамдарды жақындастырып, қоғамда бірлік пен ынтымақ орнатуға ықпал етеді.

           Қорыта айтқанда, жақсы көңіл-күй – адамның жан дүниесінің шуағы, оның рухани және физикалық денсаулығының кілті. Ол адамның өмір сүру сапасын арттырып, қиындықтарды жеңуге көмектеседі. Жақсы көңіл-күй адамның жеке басына ғана емес, оның айналасындағы адамдарға және тұтас қоғамға жағымды әсер етеді. Сондықтан әр адам өз өмірінде көтеріңкі көңіл-күйді сақтап, оны өзгелерге де сыйлауға тырысуы қажет. Қазақ халқының даналығында айтылғандай, “Көңіл ашар көңілді сөз” – бұл өмірдегі ең құнды нәрселердің бірі.

Артықбай Гүлдана Құрманбайқызы,

 Түркістан облысының білім басқармасының

Жетісай ауданының білім бөлімінің

«Мерей» бөбекжай-бақшасы» МКҚК-ның

педагог-психологі.