ҒАЖАЙЫПҚА ТОЛЫ АРАЛДАР ШАҚЫРАДЫ

          Стамбұлдың оңтүстігінде, Мәрмәр теңізіндегі Ханзада аралдары (Принцевы острава) гүл хош иістерімен безендірілген керемет пейзаждар мен жанға жағымды самалымен тартымды. Аралдар таңғажайып жағажайларымен, өзіне тән көшелерімен, жергілікті менталитетке сәйкес келетін үйлесімді түстерімен және сәулетімен ерекше сұлулыққа ие.

         Стамбұлға жақын орналасқан Ханзада аралдары арал өмірінің тыныштығы мен Стамбұлдың сән-салтанатын сезінгісі келетіндер үшін таптырмас мекен. Кейде табиғат аясында және оның зәулім сарайларының көлеңкесінде, ал кейде күнделікті күйбең тірліктен алшақ демалыс күндері демалатын Ханзада аралдары әр келушінің көңіліне тыныштық сыйлайтын орындардың бірі. Жасыл мен көгілдір түс бір-бірімен астасқан Мәрмәр теңізі толқыған аралдар сұлулығымен адамдарды арбайды.

        Ханзада аралдары тоғыз әдемі аралдан тұрады: Буюкада, Хейбелиада, Киналяда, Бургазада, Седеф аралы, Яссияда, Сивриада, Кашик аралы және Тавшан аралы. Ыстамбұлдың Еуропа және Азия жағынан күнделікті паром өткелдері арқылы тек Буюкада, Хейбелиада, Кыналиада, Бургазада және Седеф аралдарына оңай жетуге болады. Бұл аймақтардың ең тартымды ерекшелігі – олардың көшелерінің көлік қозғалысы үшін жабық болуы.

        Стамбұл, бірақ бөлек аймақ

             Ханзада аралдары Шығыс Рим империясы кезінде князьдердің, императорлардың және императоршалардың жер аударылған мекен атымен аталған деген аңыз бар. Тарихта аралдар діни қызметкерлер үшін баспана және монархтар үшін жазғы демалыс орны ретінде қызмет етті. Аралдар атақты түрік жазушылары мен әлемдік саяси жетекшілерді де қабылдады. Көктем-жаз айларында Стамбұл тұрғындары үшін жұмаққа айналды. Тарихи сарайларды жазғы үйлерге айналдыра отырып, Ханзада аралдары келушілер шомылуға, сергуге, көшелерде велосипедпен жүруге, ұзақ серуендеуге және балықшылармен әңгімелесуге болатын бухталары бар демалыс орнына айналды.

             Ханзада аралдарында төрт түрлі жыл мезгілі болса да, көктем мен жаз керемет. Аралдардың өмір беретін табиғаты, әсіресе көктемде күн шыға бастағанда келушілерді гүлдердің, ағаштардың, топырақ пен теңіздің еліктірер иісімен баурап алады. Әсіресе, сіз, достарыңыз бен туыстарыңыз көктемнің немесе жаздың жылы кешінде әйгілі балық мейрамханасында (тавернада) отырғанда. Сіздің кешіңіз маусымдық жаңа піскен балықпен, түрік мездерінің кең таңдауымен (тәске басарлары), салаттармен және түрік раки немесе аймақтық шараптармен керемет болады.

Ең үлкен арал

         Мәрмәр теңізіндегі аралдардың ең үлкені – Буюкада, түрік тілінде «Үлкен арал» дегенді білдіреді. Келушілер көктемде және жазда бугенвиллдер, лаванда және мимозамен көмкерілген арал көшелерінде серуендегенді, аралды велосипедпен аралауды және аралдың ормандарында пикникке шыққанды ұнатады. Келушілерді паромдық пирстің жанындағы әйгілі сағат мұнарасы қарсы алады. Айя Йорги монастырі мен Юче Тепе аралдың міндетті түрде көретін жерлері. 50 минут жаяу жүргеннен кейін сізді Юдже Тепе (Ая Йорги төбесі) қарсы алады. Буюкаданың ерекше тарихымен және рухани атмосферасымен танысуға болатын ғимараттардың бірі – осы төбеде орналасқан Ая Йорги монастырі. Православтар тарихи мекен саналатын шіркеу бүгінгі күнге дейінжұмыс істейді. Түркияданн және шет елдерден келушілер дұға етіп, тілек тілейді.

Тартымды тарихи ғимараттар

           Хейбелиада (түрікше «Емшін аралы» деген мағынаны білдіреді төбеден қарағанда ер-тұрманға ұқсайды. Мәрмір теңізіндегі аралдардың екінші орынлағы үлкен аралы. Хейбелиадада Буюкада сияқты көптеген тарихи ғимараттар орналасқан. Айя Йорги жартас монастырі, Бет Яков синагогасы және жартастың жанында орналасқан Айя Никола шіркеуі туристерге өте қызық. Дін қызметкерлерін дайындау үшін ашылған семинария мектебі бар. Бүгінде аталған мектепте маңызды фестивальдар мен іс-шаралар өтеді. Аралдың табиғатын білу үшін Дегирменбурну табиғи саябағына велосипедпен немесе жаяу баруға болады.

Атақты ертегіші Саит Фаиктің щіркеуі

          Бургазада – жер көлемі бойынша Князь аралдарының үшінші үлкен аралы. Бургазада бірнеше тарихи құрылымдардың, әсем үйлердің және көктем бойы таба алатын таңғажайып табиғи сұлулықтың үйі. Жаз мезгілінде Бургазада өзіне тән жағажайларымен Стамбұл тұрғындарының назарын аударады. Ая Йорги Гариби монастырі, Айя Яни шіркеуі және Сайт Фаик мұражайы – Бургазаданың көрікті жерлерінің кейбірі ғана. Ая Йорги Гариби монастырьі жақындап келе жатқан кеменің көрінісін басқарса, ол көк және ақ қабырғалары мен қоңырауымен ерекшеленеді. Саит Фаик мұражайы белгілі түрік ақыны және әңгімеші Саит Фаик Абасянканың Бургазадеде біраз уақыт болған бұрынғы үйінде орналасқан. Аралдың сол жағында орналасқан Калпазанская бойымен серуендеп, Бургаз аралының табиғи сұлулығын көру үшін аралдағы жалғыз төбе Байрақ төбесінен таңғажайып фотосуреттер түсіруге болады.

Бір қызыл арал

        Бұл Ыстамбұлға ең жақын арал, сондықтан Кыналыада жылдам әрі тыныш қашу үшін тамаша таңдау. Сол кездегі оны жауып тұрған көкнәр мен осы түзілімдерді жасаған қызыл кескіннің атымен аталған шағын арал көрші аралдармен салыстырғанда жер беті аз. Түрлі мәдениеттердің адамдары бірге өмір сүретін осы кішкентай тәтті аралдың ең алыс нүктесінен жарты сағат жаяу жүру оңай. Христос монастырі мен Сурп Крикор Лусаворич шіркеуі – Кыналиададағы екі ескі ғимарат. Шіркеу өзінің керемет тас оюларымен ерекшеленеді.

Жоямерген Нұрсая Мағауияқызы,

Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Әйтеке би кенті,

«Ержігіт Бозғұлов атындағы № 249 мектеп-лицейі»  КММ 11 сынып оқушысы.